Soma katliamının 6. yıl dönümünde değişen bir şey yok:İş cinayetleri sürüyor.

13 Mayıs 2014 yılında Soma’da maden ocağında yaşanan bir iş cinayeti sonucu 301 maden işçisi kimi yanarak, kimi dumandan boğularak, kimi de göçük altında kalarak yaşamını yitirdi.

Yer altında yitirdiğimiz canları anarak başlamak istiyoruz değerlendirmemize. İş cinayetlerine “kaza” diyorlar, doğal olmayan felaketlerde insanları katlediyorlar, “doğal afet” diyorlar, madenlerde katlediyorlar, “bu işin fıtratında var, takdiri ilahi” diyorlar. Bizler iyi biliyoruz ki iş güvenliği iyi bir şekilde alınsa Mühendislik disiplinleri iyi bir şekilde birlikte çalıştırılsa bu canlar şu anda hayatta olacaklardı. İnsanı aptal yerine koyan açıklamalar yerine bir an önce bundan sonra bu cinayetlerin yaşanmaması için önlemler alınmalıdır. Önlemler alma yerine Parababaların kar hırsını düşüneceklerine işçi sağlığı ile ilintili önlemler alınmalıdır.

Covid-19 virüsü tehlikesi nedeniyle tüm maden işletmelerinde zorunlu iş güvenliği faaliyetleri dışında üretimin tamamen durdurulmasının gerekmektedir. Sokağa çıkma yasağının uygulandığı günlerde sosyal mesafe ile çalışmanın mümkün olmadığı madencilik sektöründe emekçiler bir arada çalışmak zorunda kalıyorlar .Bir an önce durdurulmalıdır.

Maden sektöründe meydana gelen kazalarda dünyada en ön sıradayız. Yapı sektöründen sonra maden sektöründeki kazalarda ikinci sıradayız.

Madencilik sektöründe mevzuatta ve uygulanmasında belirli sorunlar mevcuttur.

Madencilik mevzuatında işçi sağlığı ve iş güvenliğine ait kanun, tüzük ve yönetmelikler çok dağınık durumdadır.10 ayrı kanun 10 ayrı yönetmelik ve 10 ayrı yönetmelik arasında yer almaktadır. İşletmelere göre farklı şekillerde uygulanmaktadır. İvedi bir şekilde mevcut kanun ve mevzuatlar Parababalarının kar hırsına bakmaksızın dünya normlarında yönergeler ortaklaşmalıdır.

Tüzük ve yönetmelikler yeniden düzeltilmeli ve uygulanmasında akıl karışıklığına sebep olabilecek maddeler ortadan mutlaka kaldırılmalıdır. Örneğin toz yönetmeliği yeraltında tozlu ortamda çalışan işçilerin göğüs filmlerinin en az 24 ayda bir çekilmesinin gerekliliğini belirtirken bu süre tüzükte daha kısadır. Mevzuatta var olan hükümlere uymak yasal bir zorunluluktur. Bazı nedenlerle mevzuatın öngördüğü koşullan sağlayamama mazeret olarak kabul edilemez. Meslektaşlarımız ağır iş koşullarında çalışırken mevzuatın uygulanmadığı ortamlarda meydana gelen iş cinayetlerinde sorumlu duruma düşmektedirler.

Mevcut tüzük ve yönergeler günümüzdeki modern madenciliğe göre tekrar düzenlenmelidir. Mevcut tüzük ve yönergeler yeterli değildir.

Ülkemizde çok fazla bulunan açık kömür ocaklarında uygulanan herhangi bir tüzük yoktur. Gürültü, aydınlatma, titreşim, yüksek sıcaklık ve rutubet, uzaktan izleme ve kontrol sistemi gibi konular mevzuatta bulunmamaktadır. Parababalarının inisiyatifine bırakılmış durumdadır.

Bu durumda, fazla gürültü nedeniyle işitme duyusunu kaybeden bir işçinin durumu, yeterli aydınlatma olmaması nedeniyle meydana gelen ölümlü bir kaza, fazla sıcaklık nedeniyle komaya giren bir işçinin durumu, uzaktan izleme ve kontrol sisteminin standartlarının ne olması ya da belirli durumlarda sistemin nasıl davranması gerektiği konularının mevzuat dışında tartışılması gerçeği ortaya çıkmaktadır.

Maden sektöründeki işletmeler de Kaza analizi, kaza önleme ve kaza maliyeti konularında işletmelerde sistematik ve sürekli bir çalışmanın yeterli düzeyde yapılmamaktadır. Modern madencilikte uygulanan kaza önleme çalışmaları bir an önce  meslek disiplinlerinden oluşan tarafsız bilim insanları tarafından incelenmeli uygulatılmalıdır. Uymayanlar hakkında cezai işlem yapılmalıdır. Hiçbir şekilde tutanak tutulmayan işletmelerde oluşacak her kazada İşletmenin açılmasına ve çalışmasına izin verenler suçludur.

İşçi sağlığı ve iş güvenliği ile mutlaka aşağıdaki hususlarda çalışma yapılmalı ve bu konularda tüzük ve yönetmeliklerde düzenlemeler yapılmalıdır. Yapılan işlemler Risk faktörleri

Kazı işleri

Toz oluşumu, havalandırmanın uygun ve yeterli olmayışı

Gürültü ve titreşim (kazı makineleri çalışırken)

Gaz birikim ve deşarjı (metan gazı, CO, CO2, H2S)

Kazalar (taş veya kömür damarı düşmeleri, patlayıcı maddeler ve makinelerle oluşan çeşitli

kazalar)

İklim koşulları (sıcak ve nemli çalışma ortamı)

Psikolojik faktörler

İrritan maddeler

Tahkimat Süreci

Kazalar (göçükler, travma)

Gaz

İklim koşulları

Psikolojik faktörler

İrritan maddeler

Havalandırma Süreci

Kömür yangınları

Gaz patlamaları

Gaz patlamalarını izleyen toz patlamaları

Kömür Hazırlama Süreci

Toz

Gürültü

Kazalanma

İklim koşulları

Taşeronlaşma ve dayıbaşı çalıştırma sistemine derhal son verilmelidir. Parababaları iki sistemide işçilerin daha az hak ve ücretle daha fazla çalışmaya zorlanması açısından vazgeçilmez olarak görmektedir. Meslektaşlarımızın ve işçilerin sağlığı Parababalarının kar hırsı uğruna hiçe sayılamaz. Parababalarını Soma Katliamında gördük, iş güvenliğini sağlamak yerine madenleri kapatmayı tercih ettiklerini belirttiler .  İşçileri can güvenliği olmayan koşullarda çalışmaya razı etmeye çalışıyorlar. Sendikal haklarını isteyen işçiler işlerinden oluyor. Bu konuda Sarı sendikalarda en az göz yumanlar kadar suçludur. AKP’giller ve sarı sendikaların el ele verip Parababalarının üretimini ve karlılığını ön plana alıp işçilerin haklarını gasp ettiğini görüyoruz. Buna Halkçı Mühendis Mimar Şehir Plancıları olarak asla görmemezlikten gelemeyiz. Kahrolsun Parababaları düzeni. Soma Katliamını unutmadık, unutturmayacağız.