Otel, lokanta, dinlenme yerleri ve koronavirüs gerçeği.(1)

Mühendis Mimar Şehir Plancıları olarak 24 Nisan 2020 tarihinde Pandemi hayatımızı nasıl etkileyecek başlıklı bir paylaşımda bulunmuş ve birçok soruyu tartışmaya açmıştık.

Bu yazımızda Otel, lokanta ve dinlenme yerlerini irdeleyelim.
Süreçle ilintili yazılarımızda belirttik, bir kez daha yineliyoruz. Pandemi ile mücadele sadece sağlıkçıların değil aynı zamanda Mühendis Mimar ve Şehir Plancılarının da yer alması gereken bir savaştır.

Yazımız 3 bölümde yayınlanacaktır.

İlk bölümde Otel ve dinlenme yerlerini değerlendireceğiz. Değerlendirmede mevzuat ve Pandemi sürecinde Sağlıklı Turizm Sertifikasyon programı yer alacaktır.

Oteller insanların belirli bir ücret karşılığında geçici olarak konakladıkları ve beslenme ihtiyaçlarını karşıladıkları yerlerdir. Oteller Turistik Belgeli Oteller ve Turistik Belgesiz Oteller olmak üzere ikiye ayrılır. Turistik Belgesiz Oteller yerel yöneticiler tarafından kontrol edilir. Turistik Belgeliler ise Turizm Bakanlığı tarafından kontrol edilir.

Otel çeşitlerini ve Turistik Belgeli Otellerin ve Turistik Belgesi Olmayan Otellerin Karşılaştırılmasını ekteki linkten sizler için derledik.

https://drive.google.com/file/d/1Qta-sqgNBN8C8aATIuE0chfUjUoMViIN/view?usp=sharing

12 ay açık kalabilen otellerimizin yanında, sadece Mayıs – Ekim arasında açık olan yüzlerce otel mevcuttur.

Mayıs ayının sonunda açılması öngörülen işletmelerde uluslararası kabul gören bir sertifikasyon süreci işlemeye başlayacak.  Sağlık Bakanlığı tarafından belirtilen hijyen kurallarına uyan oteller ve tesisler ”korona sertifikası” alabilecek ve turizm sezonunda bu sertifikayı alan oteller hizmet verebilecek.

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Ersoy “Koronasız oteller sertifikası alan tesislerde açık büfelerin yemeklerin kalkacağı, sahillerdeki şezlong sayılarının azaltılacağı ve tesislerin yarı kapasiteyle çalışacağını belirtti”

Sağlıklı Turizm Sertifikasyon programı, “Yolcu sağlığı ve güvenliği”, “Çalışan sağlığı ve güvenliği”, “Tesislerde alınan önlemler” ve “Ulaşım araçlarında alınan önlemler” olmak üzere 4 ana başlıkta toplanıyor. Sertifikanın “Yolcu sağlığı ve güvenliği” başlığı, yolcuların, Türkiye’ye giriş yaptıkları andan çıkış yapacakları ana kadar uygulanması gereken tedbir ve önlemleri içeriyor.

Programın “Çalışan sağlığı ve güvenliği” başlığı, ulaşım, konaklama ve yeme-içme tesislerinde görevli personelin fiziksel ve ruhsal sağlık kontrollerinin düzenli kontrollerinin yapılmasına ilişkin önlemleri kapsıyor.

Sertifika kapsamındaki “Tesislerde alınan önlemler” başlığı, salgının yayılmasını önlemek üzere alınması gereken tedbirleri ve söz konusu süreçte konaklama ve yeme-içme tesislerinin faaliyetlerine ilişkin düzenleme ve önlemlerle ilgili sertifikasyon sürecini kapsıyor.

Son başlık olan “Ulaşım araçlarında alınan önlemler” ise diğer tesislerde olduğu gibi hava, kara ve deniz yolu ulaşım araçlarında da belirli tedbir ve düzenlemeleri içeriyor. “Sağlıklı Turizm Sertifikasyon” programı, Kültür ve Turizm Bakanlığının öncülüğünde, Sağlık, Ulaştırma, İç İşleri ve Dış İşleri Bakanlıklarının katkıları ve tüm sektör paydaşların iş birliğiyle hazırlandı. Kültür ve Turizm Bakanlığı bu kapsamda hava limanı işletmeciliği, yerli hava yolları, karayolları ve turizm tesisleri için ayrı ayrı oluşturulan pandemi protokolleri ve sertifikasyon süreçlerini 04 Mayıs 2020 tarihi itibarıyla tamamladı.

Otel işletmeleri için de sertifikasyon süreçlerini Mayıs ayı itibarıyla hayata geçirmeyi planlayan Kültür ve Turizm Bakanlığı, bu sertifikasyonu alan tesisleri 01 Haziran 2020 tarihi itibarıyla Bakanlık web sayfası da dahil olmak üzere tüm kanallardan duyuracak.( http://izto.org.tr/demo_betanix/uploads/duyuru_new/9459_1589117038.pdf)

15 Temmuz 2019 tarihinde kurulan Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı (TGA) Pandemi sürecinde açıklamalarda bulunarak Haziran başında tesislerin açılması için ulusal ve uluslararası çağrılara başlamıştı.

Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı(Ajans, Kültür ve Turizm Bakanlığının ilgili kuruluşu olup, özel hukuk hükümlerine tabi tutulmaktadır. Yönetim, İcra ve Danışma kurullarından oluşan ajansın karar organı Yönetim Kurulu’dur. Yönetim Kurulu, T.C. Kültür ve Turizm Bakanı başkanlığında bir araya gelmiş 15 kişiden oluşmaktadır.)

12.05.2020 KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü Kontrolörler Kurulu Başkanlığının Konaklama Tesislerinde Kontrollü Normalleşme Süreci açıklamaları Turizm Tesislerinin Niteliklerine İlişkin Yönetmeliğin uygulanmadığı sorularını akla getirdi.

https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=1134&MevzuatTur=21&MevzuatTertip=5

https://www.tga.gov.tr/wp-content/uploads/2020/05/tesislerdeAlinanOnlemler.pdf

Mevzuat ve genelge incelendiğinde alınması planlanan önlemlerin net olarak belirtilmediği denetleme mekanizmasının neye göre denetleme yapılacağının açıklanmadığı görülmüştür.

GENEL KULLANIM ALANLARI

Genelge: Asansörlerin  sosyal  mesafe  kurallarına  uygun  kullanımına  ilişkin  asansör  içi  yer işaretleri ve yazılı bilgilendirme yapılır.

Asansörler müşteri asansörü ve servis asansörü şeklinde 2 bölümde incelenmelidir.

* Asansöre kalabalık binilmemeli, kişi sayısına kısıtlama getirilmeli.
* Asansöre binmek durumunda olan kişiler sosyal mesafe korunarak ters yönlerde sırt sırta durmalı.
* Asansöre binerken koruyucu maske mutlaka takılmalı.
* Asansör düğmelerine, kapı kollarına direkt temastan kaçınarak parmak yerine dirsek kullanılmalı ya da bu yüzeylere bir mendil yardımıyla dokunularak mendil çöpe atılmalı.
* Kabin içinde yan duvarlara yaslanmaktan, küpeşte kısmına tutunmaktan kaçınılmalı.

* Asansörlerin yüksek dokunuşlu ortak temas yüzeyleri olan düğmeler, tutma kolları mutlaka 2–3 saat ara ile sabunlu su ile silinerek temizlenmeli.

* Yüzeyler sabunlu su ile silindikten sonra dezenfektan solüsyonlarla (alkol bazlı solüsyonlar veya çamaşır suyu )ilave temizlik yapılabilir.

* Asansör zeminleri kirlenme oldukça yüzey deterjanlarla silinmeli, gün sonunda ilave olarak sulandırılmış çamaşır suyu ile temizlik yapılmalı. (Bunun için 10 litre suya 100 cc çamaşır suyu yani 100 ölçü suya 1 ölçü çamaşır suyu yeterlidir)

* Asansörlerin içinde insan olduğu sürece havalandırıcı fanlar mutlaka çalışmalı, fanların sık sık kontrolü yapılmalıdır.

Asansör kuyularının temizlenip dezenfekte edilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde havalandırma fanları kuyu içerisindeki kirli havayı kabine üfleyerek enfeksiyon riski yaratacaktır.

Havalandırıcı fanların bakımları mutlaka Yetkin mühendis disiplini tarafından belirtilen periyotta bakımı yapılmalıdır.

Tesis içerisinde kullanılan asansörün taşıyacak olduğu kapasite ağırlık ve alan olarak belirlenmelidir.

Servis asansörlerinde taşınan gıda mutlaka üzeri kapatılarak taşınmalıdır.

Virüs plastik yüzeylerde 5 gün, cam üzerinde 4 gün, çelik yüzeylerde 48 saat, alüminyum yüzeylerde 2 – 8 saat, ahşap yüzeylerde 4 gün, plastik eldivenlerde 8 saat canlılığını koruyor. Bu nedenle dezenfekte edilecek yüzey özelliğine göre dezenfeksiyon sıklığı belirlenmelidir.

Genelge : Yemek  salonları,  toplantı  salonu,  pasta  solonu,  çok  amaçlı  salon,  konferans  salonu, lobi,  resepsiyon  alanı,  oturma  salonu,  oyun  salonu,  gösteri  salonu,  eğlence,  animasyon alanları,  bar,  diskotek,  satış  üniteleri,  açık  alanlarda  yer  alan  oturma/bekleme/yeme-içme   düzenlemeleri ile  havuz  çevresi  ve  kıyıda  bulunan  gölgelikler/şezlong  gurupları  dahiltüm genel  kullanım  alanları  sosyal  mesafe  planına  uygun  olarak  düzenlenir,  sosyal  mesafeye ilişkin gerekli önlemler alınır, işaretlemeler yapılır ve plana uygun kapasiteden fazla misafir kabul edilmez.

Toplu kullanım alanlarında mutlaka belirli metrekareye göre yönetmelik yeniden düzenlenmelidir.                                                                                                                    

 Salonlar da havalandırma sistemi mutlaka olmalıdır.Havalandırma sistemi İç hava kalitesi (IAQ), İç ortam kalitesi (IEQ) olarak tanımlanmaktadır. HVAC mühendisliğinin de temel görevidir.

İç hava kalitesi ve konfor hakkında  hem Amerika’da (ASHRAE) hem de Avrupa’da (EN Standartları/REHVA) tarafından yoğun olarak çalışılmaktadır. Şu anda Dünyada geçerli ana standartlar: 1) ASHRAE Standart 62-2004 2) EN 15251 olarak sayılabilir. Binaların enerji tüketimi iç ortam koşulları için kullanılan kriterlere (sıcaklık, havalandırma ve aydınlatma) önemli ölçüde bağlıdır. İç ortam aynı zamanda burada yaşayanların sağlığını, üretkenliğini ve konforunu da etkiler. Son yapılan çalışmalar göstermiştir ki çalışanlar için, bina sahibi için ve toplum için kötü bir ortamın maliyeti bir bütün olarak çoğu zaman aynı binada kullanılan enerjinin maliyetinden çok daha fazladır. Parababaları tarafından enerji hep ön planda olmuştur.
Havalandırma miktarı yöntemi basittir ve genellikle konvansiyonel dizayn için tercih edilir. Bu yöntem çok sayıda bina tipi ve uygulama için Şartlandırılacak hacmin  beslenmesi gerekli minimum dış hava miktarını tanımlar. ASHRAE Standart 62-87 ve Avrupa Standardı EN 15251 standartlarda binaların enerji performansının hesabı ve dizaynı için iç hava kalitesi, ısıl çevre, aydınlatma ve akustik konularına işaret eden iç ortam girdi parametrelerini belirler. AB ve ABD Parababaları ve ülkemizdeki Parababaları için para her şeyden daha önemlidir. Standartlarla belirtilmiş olmasına rağmen uygulanmamaktadırlar.

Sosyal mesafe kuralı kapalı alanlarda ve açık alanlarda  tıp ve mühendislik disiplinindeki bilim insanları tarafından belirlenilmeli , koşulsuz bir şekilde bu kurallara uyulmalıdır.

Bu salonlarda bulunan gıdalar direkt olarak tehlike yaratmaktadır.Uygun steril bir ortam güvenliği alınmadan kesinlikle gıdalar ilgili salonlarda bulundurulmamalıdır. Havalandırma sistemi burada en etkin önem taşımaktadır.

Genelge Genel  kullanım  alanlarının  ve  genel  müşteri  tuvaletlerinin  girişlerinde,  ayrıca  geniş genel  kullanım  alanlarının  farklı  yerlerinde  el  dezenfektanı  veya  antiseptiği  bulundurulur. Genel  tuvaletlerin  giriş  kapıları  mümkünse  otomatik  kapı  sistemi  olarak  düzenlenir, düzenlenememesi halinde uygun şekilde paravan konularak giriş kapıları açık tutulur.

Tuvaletlerin egzoz havalandırma sistemleri her zaman 7/24 açık tutulmalı ve özellikle dışkı-ağız kaynaklı yayılımdan kaçınmak için düşük basınç oluşturulduğundan emin olunmalıdır
Daha fazla pencere havalandırması kullanılmalıdır. Kalabalık ve kötü havalandırılan alanlardan uzak durulmalıdır.

Pasif çekişli veya mekanik egzoz sistemli tuvaletlerdeki pencereleri açmak, tuvaletin diğer odalara kontamine hava akışına neden olabilir, bu da havalandırmanın ters yönde çalışmaya başlaması sonucunu ortaya çıkarır. Açık tuvalet pencerelerinden kaçınılmalıdır. Tuvaletlerden yeterli egzoz havalandırması yoksa ve tuvaletlerdeki pencere havalandırmasından kaçınılamıyorsa, bina boyunca çapraz akış sağlamak için pencereleri diğer alanlarda da açık tutmak önemlidir.

Tuvalet oturaklarında (alafranga tuvaletler) kapak varsa, havadaki zerreciklerden damlacıkların ve damlacık kalıntılarının serbest kalmasını en aza indirmek için tuvaletlerin kapaklarının kapatıldıktan sonra yıkanması önerilmektedir. Bu, deveboynunda su tıkacının her zaman çalışması önemlidir.

Gym, fitness, havuz, hamam, sauna, bilardo masası vs. gibi alanlar mutlaka bir süre kapatılmalıdır.

Tüm alanlarda masa düzenleri kurallara göre belirlenmeli oturma alanları sandalye, koltuk vb gerekli kısıtlamalara göre bulundurulmalıdır. Bir masada 3 kişiden fazla oturtulmamalıdır.

Çocuklar için eğlence odaları, oyun parkları vs. kapatılmalıdır.

Mal kabulü, çöplerin toplanması için alternatif çözümler yaratılmalı ve çevresi sık sık dezenfekte edilmelidir.

Her türlü gıda girişi (gıdaya zarar vermeden, paket üzerinden) dezenfekte edilmelidir.

Otelden çıkan çöp ve çöp odası için alternatif çözümler olmalı, çöp odasına yaklaşanlar mutlaka medikal tulum giymeli, el yüz kapatılmalıdır.

AB ve ABD Parababaları ve ülkemizdeki Parababaları için para her şeyden daha önemlidir. Standartlarla belirtilmiş olmasına rağmen uygulanmamaktadırlar.

Açıklanan genelge normal koşullarda uyulması gereken genel hijyen kurallarının ilerisine gidememiştir.

Halkçı Mühendis Mimar Şehir Plancıları olarak diyoruz ki; Uygun koşulları sağlamayan tesisler kesinlikle uygun koşullar sağlanana kadar açılmamalıdır. Açılmasına izin verilen tesisler mutlaka denetlenmelidir. Belirtilen önlemleri uymayanlar hakkında cezai işlem yapılmalıdır. Açılma kararını verenler tesislerin tek tek değerlendirmesini yapıp halka açıklamalıdırlar. Aksi taktirde gerekli koşulların sağlanıp sağlanmadığı tespit edilmeden tüm tesislerin açılma kararını verenler insan sağlığını hiçe saymaktadır, suç işlemektedir.

EK:1

Oteller
Bir Yıldızlı Oteller
-En az 10 oda,
-İyi Düzenlenmiş Resepsiyon, Lobi,
-Oturma Salonu,
-WC`ler
-Kahvaltı Salonu,
-Yönetim Masası.
İki Yıldızlı Oteller(Bir Yıldızlıya ek olarak)
-En az 20 Oda
-Odalarda telefon
-İçki servisi için büfe
Üç Yıldızlı Oteller(İki yıldızlıya ek olarak)
-En az 30 oda
-Yönetim odaları
-İçki servis ve oturma odaları
-Asansör, ısıtma ve soğutma sistemleri
-Müzik Yayını
-Toplantı Salonu
Dört Yıldızlı Oteller(Üç yıldızlıya ek olarak)
-En az 70 oda
-Banyolarda küvet
-Birinci sınıf lokanta
-Çamaşır yıkama ve ütüleme servisleri
-Eğlence, müzik ve serbest zamanları değerlendirme merkezleri
-Oda Servisi
-Müşteri hizmetleri servisi
-Berber ve kuaför
-Odalarda TV
Beş Yıldızlı Oteller(Dört Yıldızlılara Ek Olarak)
-En az 100 oda
-Bütün odalarda kasa
-Garaj
-Yüzme Havuzu
-Gece kulübü ve diskotek
-24 saat oda servisi
-Yatak odalarında ses geçirmezlik

Turistik Belgeli Otellerin ve Turistik Belgesi Olmayan Otellerin Karşılaştırılması
a. Sorumlu Oldukları Makam Açısından
Turistik Belgesi Olanlar Turizm bakanlığınca denetlenir ve bu bakanlığın yönetmeliğine tabidir. Olmayanlar ise bölgesel yönetmeliklerce denetlenir.
b.Hizmet Yönünden
Turistik belgesi olanlarda hizmet eğitim görmüş profesyonel kişilerce yapılır.Ayrıca oteller motel, pansiyon, hotel ve tatil köyleri gibi çeşitlere de ayrılır.
Motel:Yerleşim yerleri dışındaki kara yolu güzergahı, mola noktaları veya yakın çevresinde olan konaklama yerleridir.
Pansiyon:Yeme içme hizmeti veren müşterinin kendi yemeğini pişirmesine olanak sağlayan işletmelerdir. Turistik ve aile pansiyonu olmak üzere iki çeşittir.
Hotel: Gençlik hizmetlerine yanıt verecek en az 10 odalı yeme, içme tesisleridir.
Tatil Köyleri:Doğal güzelliklere ve tarihi yapılı yerlere kurulurlar en az 60 odalıdır.