11 Mayıs’tan sonra açılacak AVM’ler ve coronavirüs gerçeği

Halkçı Mühendis Mimar Şehir Plancıları olarak 24 Nisan 2020 tarihinde Pandemi hayatımızı nasıl etkileyecek başlıklı bir paylaşımda bulunmuş ve birçok soruyu tartışmaya açmıştık. Yazımızı direkt olarak linkten okuyabilirsiniz. https://www.facebook.com/HKMMSP/photos/a.123245095849761/151446059696331/?type=3&theater

Açıklamamızdan  10 gün sonrasında 25.04.2020 tarihinde “Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği’nin (AYD) Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Altaş, hayatı normale döndürebilmek için kamu tarafıyla sık sık görüş alışverişi yaptıklarını aktararak, “Bilim Kurulumuz onay verirse, perakendeciler de talepte bulunursa 11 Mayıs’tan itibaren AVM’lerin kademeli olarak açılabileceğini söylüyoruz.” dedi ( birgun.net/haber/11-mayis-tan-itibaren-avm-ler-kademeli-olarak-acilabilir-298221)

AYD Başkanın belirtmiş olduğu tarihten 10 gün sonra AVM lerin açılacaklarına dair açıklama 04.05.2020 tarihinde Cumhurbaşkanlığı ve ilgili bakanlıklarca yapıldı. Covid-19 tedbirleri nedeniyle kapılarını geçici olarak kapatmış olan AVM’ler faaliyetlerine devam etme kararı aldı. Buna göre 11 Mayıs tarihinde bazı bölümleri hariç AVM’ler açılacak.

Bir önceki yazımızda belirttiğimiz tekrarlıyoruz. Pandemi ile mücadele sadece sağlıkçıları değil aynı zamanda Mühendis Mimar ve Şehir Plancılarının da yer alması gereken bir savaştır.

11 Mayıs 2020 tarihin de açılması planlana AVM ler ve Halkın sağlığı;

Türkiye genelinde toplam 436 tane AVM var. Linkten illere göre AVM dağılımını görebilirsiniz. https://drive.google.com/file/d/1Xa1Qj3c9qvlEEymoCnqqBwKmgXBPNDM0/view?usp=sharing

Pamir&Soyuerin 2020 ye girerken yapmış olduğu açıklamaya göre “ Türkiye Gayrimenkul Sektörü raporuna göre, kişi başına düşen kiralanabilir AVM alanı, Türkiye genelinde 152,51 metrekare/1000 kişi’ye yükseldi…”( emlakkulisi.com/turkiyede-kisi-basina-dusen-kiralanabilir-avm-alani-15251-metrekareye-cikti/627187)

152,51 metrekare/1000 kişi düşerken Türkiye de AVM lerin durumlarını insan sağlığı açısından mimari ve iç hava kalitesi olarak değerlendirelim;

AVM kiralanabilir alanları binlerce m2 ’yi bulan çok sayıda satış mağazalarını içeren merkezlere denilmektedir. Alışveriş merkezleri insanlara alışverişin yanı sıra eğlence, sinema, etkinlik, çeşitlilik ve yeme içme gibi imkânları da sunduğu için günümüzde insanların odak noktası haline gelmiştir.

AVM çeşitlerine baktığımız zaman (bölgesel, süper bölgesel, moda, outlet vs) bunların m2 ’leri çok farklı olabilmektedir. Örneğin moda merkezlerinde bu alan 7500-25000 m2 arasında olabiliyorken, süper bölgesellerde 75000 m2 üstü veya outletlerde 5000-40000 m2 ‘ler şeklinde olabilmektedir.

Mükemmel mimarisine, dekorasyonuna çok kapsamlı mağaza çeşitliliğine sahip olmalarıyla gözler önünde bulunan AVMleri halkın sağlığı düşünüldüğünde bir anda tüm dekor, süsleme, gösteriş önemsiz bir duruma düşmektedir. Pandemi sürecinde gündeme gelen AVM ler normalde ne kadar sağlıklı.

AVM ler açık ve kapalı şekilde ikiye ayrılmaktadır. Ülkemizde genellikle AVM ler kapalı bir şekilde yapılmaktadır.

AVM’lerde 2 farklı karakterde yaşam vardır, birincisi AVM’de emekçileri, ikincisi ise AVM’deki

Alışveriş yada ziyaret için giden halk kitleleri. Halk kitleleri hafta içi en fazla 3 hafta sonları 4 saat  saat kalırken çalışanlar 8-10 saatlerini AVM’de geçirmektedir. İç hava kalitesinden en fazla memnun veya şikâyetçi olan kişiler genelde AVM’de çalışan emekçiler olmaktadır. Ancak iç hava kalitesinin ve konfor koşullarının çok olumsuz olması (sıcaklık, nem ve temiz hava oranı olarak konfor koşullarının dışında olması) müşterileri de doğrudan etkilemektedir.

COVID-19 ile ilgili olarak, standart varsayım aşağıdaki iki yayılım yolunun baskın olduğudur: büyük damlacıklar (hapşırma, öksürme veya konuşma sırasında yayılan damlacıklar/parçacıklar) ve yüzey (fomit) teması (el-el, el-yüzey vb.). Bilim topluluğunda daha fazla dikkat çeken üçüncü bir yayılım yolu fekal-oral (dışkı-ağız kaynaklı) yoldur. Bilim insanları ‘tehlikeli saha’ alanlarında ALARA prensibini (Mümkün Olduğunca Düşük) kullanılması gerektiğini belirtselerdi bugün gelinen durum ortadadır.

AVM içerisindeki sağlık ortamın sağlanabilmesi için hava kalitesi en önemli unsuru teşkil etmektedir. İç hava kalitesi (IAQ), İç ortam kalitesi (IEQ) olarak tanımlanmaktadır. HVAC mühendisliğinin de temel görevidir. (Bkz Notlar 1)

İç hava kalitesi ve konfor hem Amerika’da (ASHRAE) hem de Avrupa’da (EN Standartları/REHVA) tarafından yoğun olarak çalışılmaktadır. Şu anda Dünyada geçerli ana standartlar: 1) ASHRAE Standart 62-2004 2) EN 15251 olarak sayılabilir. Binaların enerji tüketimi iç ortam koşulları için kullanılan kriterlere (sıcaklık, havalandırma ve aydınlatma) önemli ölçüde bağlıdır. İç ortam aynı zamanda burada yaşayanların sağlığını, üretkenliğini ve konforunu da etkiler. Son yapılan çalışmalar göstermiştir ki çalışanlar için, bina sahibi için ve toplum için kötü bir ortamın maliyeti bir bütün olarak çoğu zaman aynı binada kullanılan enerjinin maliyetinden çok daha fazladır.

Buna rağmen enerji her zaman ön planda olmuş ve Parababaları insan sağlığını hiçe saymaktadır.

Havalandırma miktarı yöntemi basittir ve genellikle konvansiyonel dizayn için tercih edilir. Bu yöntem çok sayıda bina tipi ve uygulama için Şartlandırılacak hacme beslenmesi gerekli minimum dış  hava miktarını tanımlar. ASHRAE Standart 62-87 ve Avrupa Standardı EN 15251 standartlarda binaların enerji performansının hesabı ve dizaynı için iç hava kalitesi, ısıl çevre, aydınlatma ve akustik konularına işaret eden iç ortam girdi parametrelerini belirler. AB ve ABD Parababaları ve ülkemizdeki Parababaları için para her şeyden daha önemlidir. Standartlarla belirtilmiş olmasına rağmen uygulanmamaktadırlar.

Binaların yapılış esnasında bile temel kriterler mevcuttur. Ülkemizde yapılan AVM lerin yapıldığı yerler tekrar değerlendirilmelidir. Binanın yerleşim yeri iç kirleticileri üzerinde etkili olabilir. Otoyollar veya yoğun trafik olan yerler tanecik ve diğer kirleticilerin kaynağı olabilir. Öncelikle endüstriyel bölgelerdeki binalar veya yüksek taban suyu olan bölgelerdeki binalarda kimyasal ve su sızması riski vardır.

Yer seçimi, bina oryantasyonu, dış hava alma ağızlarının yerlerinin seçimi, binanın nasıl soğutulup, havalandırılıp, ısıtılacağı gibi ana tasarım kararları iyi bir iç hava kalitesi temin etmede kritik öneme arz etmektedir.

Mühendislik disiplinleriyle donatılmamış karar verme süreçleri insan sağlığını hiçe sayan sonuçlardan başka bir şey doğurmaz.

HVAC sistemleri herhangi bir nedenle uygun çalışmadıkları zaman bina negatif basınca düşebilir. Bu durumda bina dışı kirleticiler bina içine sızarlar.

Havalandırma sistemlerinde kirlilik suyun kötü yönetilmesiyle birlikte hava kanallarında biyolojik üremeye neden olur ve bu da çok ciddi iç hava kalitesi sorunları doğurur.

Standartlara uymama, yapım ve işletim problemleri, hacimlerin düşünülenden farklı amaçlarla kullanımı gibi sebeplerden dolayı hava miktarı yetersiz kalmaktadır. AVM emekçilerinin baş ağrısı gibi problemler çekmelerinin sebebi budur. İç hacme beslenen miktarı uygun olabilir, ancak hava dağıtım problemleri belirli hacimlerin yeterince havalandırılamaması sonucunu doğurur. Burada hava dengelemesi çok önemli bir konudur.

Zararlı ısıl izolasyon veya spreyle uygulanan akustik malzeme veya nemli ve ıslak yapı yüzeyleri (duvarlar, tavanlar gibi) veya yapısal olmayan malzemeler (halı, perde gibi) iç hava kirliliğine katkıda bulunabilirler. Belirli sıkıştırılmış ağaç ürünlerinden yapılma dolaplar ve mobilya iç ortama kirletici yayabilirler.

Tüm yukarıda belirtilen AVM lerdeki ana sorunların yanında COVIT 19 Pandemi süreci ile birlikte sosyal mesafe kavramı daha da önem kazanmış bulunmaktadır. Pandemi süresince ve Pandemi sürecinden sonrada tüm standartların yeniden gözden geçirilmesi ve insanların toplu olarak kullandıkları alanlar (hastane, AVM, adliye, okul vb )halkın sağlığı göz önünde bulundurularak yeniden düzenlenmesi gerekmektedir.

AVM’lerde yapılan hesaplamalarda (genellikle) karışımlı santrallerde minimum dış hava oranı %40 civarında çıkmaktadır. Ancak ara mevsimlerde free cooling yapabilmek amacı ile % 100 dış hava ile çalıştırılması mümkün olmalıdır. Şu anda kaç AVM bunu karşılayabilir durumdadır. AVMler de yazın aşırı sıcaklarda veya kışın ısıtma ihtiyacı olan dış zonlarda enerji tasarrufu amacı ile minimum %40 dış hava koşulu dikkate alınmayarak, dış hava kapatılmakta ve % 100 iç hava ile çalışılmaktadır.

Dolayısı ile enerji tasarrufu ile ortam iç hava kalitesi konforu dengesi dikkatle izlenmeli ve işletmede proje değeri olan dış hava oranlarına sadık kalınmalıdır.

Uygun koşulu sağlayabilen AVM lerde bina işletim hizmeti için öneriler

Hava beslemesini ve egzoz havalandırması arttırılmalıdır.

Mümkün olduğunca taze hava sağlanmalıdır. Kişi başına sağlanan temiz hava miktarı önem arz etmektedir. Çalışanları küçük alanlara yoğunlaştırılmamalıdır. Havalandırmanın temizleme etkisini artırmak için aralarındaki sosyal mesafeyi (kişiler arasında en az 2-3 m fiziksel mesafe) korunmalı veya genişletilmelidir.

Tuvaletlerin egzoz havalandırma sistemleri her zaman 7/24 açık tutulmalı ve özellikle dışkı-ağız kaynaklı yayılımdan kaçınmak için düşük basınç oluşturulduğundan emin olunmalıdır

Daha fazla pencere havalandırması kullanılmalıdır. Kalabalık ve kötü havalandırılan alanlardan uzak durulmalıdır. Mekanik havalandırma sistemi olmayan binalarda, aktif olarak açılabilir pencerelerin kullanılması önerilir. Bir odaya girerken (özellikle oda önceden başkaları tarafından kullanılmışsa) 15 dakika kadar pencere açılabilir. Ayrıca, mekanik havalandırmalı binalarda, havalandırmayı daha da artırmak için pencere havalandırması kullanılabilir. Pasif çekişli veya mekanik egzoz sistemli tuvaletlerdeki pencereleri açmak, tuvaletin diğer odalara kontamine hava akışına neden olabilir, bu da havalandırmanın ters yönde çalışmaya başlaması sonucunu ortaya çıkarır. Açık tuvalet pencerelerinden kaçınılmalıdır. Tuvaletlerden yeterli egzoz havalandırması yoksa ve tuvaletlerdeki pencere havalandırmasından kaçınılamıyorsa, bina boyunca çapraz akış sağlamak için pencereleri diğer alanlarda da açık tutmak önemlidir.

Basınç farkı ölçümü de dahil olmak üzere ısı geri kazanım ekipmanının incelenmelidir. Güvenli tarafta olmak için bakım personeli, eldiven giyme ve solunum koruması dahil olmak üzere tozlu çalışmaların standart güvenlik prosedürlerini izlemelidir. Isı geri kazanım cihazları yoluyla virüs partikül yayılımı, bir HVAC sistemi, ikiz bataryalı ünite veya geri dönüş ve besleme tarafı arasında %100 hava ayrışmasını garanti eden başka bir ısı geri kazanım cihazı ile donatıldığında bir sorun oluşturmaz.

Dönüş kanallarındaki virüslü parçacıklar, merkezi klima santralleri geri dönüş sistemleriyle donatıldığında binaya tekrar girebilir. SARS-CoV-2 safhaları süresince merkezi geri dönüşten kaçınılmalıdır: Geri dönüş damperlerini kapatın (Bina Yönetim Sistemi üzerinden veya elle). Bunun soğutma veya ısıtma kapasitesi ile ilgili sorunlara yol açması durumunda bu durum kabul edilmelidir, çünkü, yayılmayı önlemek ve halk sağlığını korumak ısıl konforu garanti etmekten daha önemlidir. Bazen klima santralleri ve geri dönüş sistemlerinde dönüş havası filtreleri bulunur. Geri dönüş damperlerini açık tutmak için bu bir neden olmamalıdır, çünkü bu filtreler normalde virüslü parçacıkları etkin bir şekilde filtrelememektedir, çünkü standart verimliliklerine (G4/M5 veya ISO kaba/ePM10 filtre sınıfı) sahiptir ve HEPA filtre verimliliklerine sahip değildir. Bazı sistemler (fancoil ve indüksiyon üniteleri) iç ortam (oda seviyesi) sirkülasyonuyla çalışır. Mümkünse (önemli soğutma ihtiyacı yoksa), virüs partiküllerinin oda seviyesinde yeniden asılı kalmasını önlemek için bu ünitelerin kapatılması önerilir (özellikle odalar normal olarak birden fazla kişi tarafından kullanıldığında). Fancoil cihazlarının pratik olarak küçük parçacıkları filtrelemeyen ancak yine de parçacıkları toplayabilen kaba filtreleri vardır. Fancoil ısı eşanjörü yüzeyinde, fancoillerini bir saat boyunca 60°C’ye veya bir gün boyunca 40°C’ye kadar ısıtarak virüsü etkisiz hale getirmek mümkündür. Fan coil’leri kapatmak mümkün değilse, virüs filtrelerde toplanabileceğinden ve fan açıldığında yeniden asılı kalacağından fanların sürekli çalıştırılması önerilir. Sürekli havalandırma işleminde, virüs parçacıkları egzoz havalandırması ile uzaklaştırılacaktır.

Kanal temizliği odadan odaya bulaşmaya karşı etkili değildir, çünkü ısı geri kazanımı ve geri dönüş havası ile ilgili yukarıdaki talimatlara uyulması durumunda havalandırma sistemi bir bulaştırma kaynağı değildir. Küçük partiküllere bağlanmış olan virüsler havalandırma kanallarında kolayca birikmez ve normal olarak bir şekilde hava akışı tarafından taşınabilir. Normal bakım süreçleri uygulanmalıdır.

Mutlaka taze hava beslemesini arttırmak ve geri dönüş havasından kaçınılmalıdır.

Modern havalandırma sistemleri (klima santralleri), taze hava alışından hemen sonra dış havadaki partikül maddeleri filtreleyen (F7 veya F84 veya ISO ePM2.5 veya ePM1 filtre sınıfında) ince dış hava filtreleri ile donatılmıştır. 80-160 nm’likviii (PM0.1) çıplak bir koronavirüs parçacığının boyutu, F8 filtrelerinin yakalama alanından daha küçüktür (PM1 için yakalama verimliliği %65-90), ancak bu tür küçük parçacıkların çoğu difüzyon mekanizması ile filtrenin liflerine yerleşecektir. SARS-CoV-2 parçacıkları ayrıca, filtrelerin yakalama alanında bulunan daha büyük parçacıklarla da toplanır. Bu, nadiren virüs bulaşmış dış ortam havası koşullarında, standart ince dış ortam hava filtrelerinin düşük konsantrasyon için makul bir koruma sağladığını ve bazen dış ortam havasına virüs yaydığını gösterir. Isı geri kazanım ve resirkülasyon bölümleri, ekipmanı tozdan koruma amacıyla daha az etkili egzoz hava filtreleri (G4/M5 veya ISO kaba/ePM10) ile donatılmıştır. Bu filtrelerin küçük parçacıkları filtrelemesi gerekmez, çünkü virüs parçacıkları egzoz havası ile dışarıya atılacaktır.

Mevcut dış hava filtrelerinin değiştirilmesini ve diğer filtre türleriyle değiştirilmesini veya normalden daha erken değiştirilmesini önermemekteyiz. HVAC bakım personeli, filtreler, standart güvenlik prosedürlerine uygun olarak (özellikle egzoz hava filtreleri) değiştirilmediğinde risk altında olabilir. Bakım personeli filtrelerin her zaman canlı virüsler de dahil olmak üzere aktif mikrobiyolojik materyale sahip olduğunu bilerek hareket etmelidir. Filtreler, sistem kapalıyken eldivenlerle ve solunum korumalı olarak değiştirilmeli ve kapalı bir torbaya atılmalıdır.

Oda hava temizleyicileri havadaki partikülleri etkili bir şekilde temizler, bu da havalandırmaya kıyasla benzer bir etki sağlar. Etkili olabilmesi için hava temizleyicilerin en az HEPA filtre verimliliğine sahip olması gerekir.

Tuvalet oturaklarında (alafranga tuvaletler) kapak varsa, havadaki zerreciklerden damlacıkların ve damlacık kalıntılarının serbest kalmasını en aza indirmek için tuvaletlerin kapaklarının kapatıldıktan sonra yıkanması önerilmektedir. Bu, deveboynunda su tıkacının her zaman çalışması önemlidir.

Tavsiye edilen uygulamalar

1. Dış ortam (taze) havası ile hacimlerin havalandırılmasını sağlayın
2. Havalandırmayı bina kullanım süresinden en az 2 saat önce nominal hıza, bina kullanım süresinden 2 saat sonra düşük hıza geçirin
3. Gece ve hafta sonlarında havalandırmayı kapatmayın, ancak sistemleri daha düşük hızda çalışır halde tutun
4. Pencerelerle düzenli havalandırmayı sağlayın (mekanik olarak havalandırılan binalarda bile)
5. Tuvalet havalandırmasını 7/24 çalışır halde tutun
6. Doğru havalandırma yönünü sağlamak için tuvaletlerde açık pencerelerden kaçının
7. Bina kullanıcılarına klozet kapaklarını kapattıktan sonra tuvaletleri flaş yıkamalarını söyleyin
8. Geri dönüş havalı klima santrallerini %100 taze havalı duruma getirin
9. Sızıntıların kontrol altında olduğundan emin olmak için ısı geri kazanım ekipmanını inceleyin
10. Fancoilleri kapatın veya fanları sürekli açık olacak şekilde çalıştırın
11. Isıtma, soğutma ve olası nemlendirme ayar noktalarını değiştirmeyin
12. Bu süre boyunca kanal temizliği planlamayın
13. Merkezi taze hava ve egzoz havası filtrelerini her zamanki gibi bakım planına göre değiştirin
14. Düzenli filtre değiştirme ve bakım çalışmaları, solunum koruması da dahil olmak üzere yaygın koruyucu önlemler ile yapılmalıdır.

Halkçı Mühendis Mimar Şehir Plancıları olarak insan sağlığının hiçbir şeyden daha önemli olmayacağını belirtiyoruz. Uygun koşulları sağlamayan AVM ler kesinlikle uygun koşullar sağlanana kadar açılmamalıdır. Açılmasına izin verilen AVM ler mutlaka denetlenmelidir. Belirtilen önlemleri uymayanlar hakkında cezai işlem yapılmalıdır. Açılma kararını verenlerin bu koşullara ne kadar hâkim oldukları ellerinde bir envanter varsa açıklamaları gerekmektedir. Aksi taktirde gerekli koşulların sağlanıp sağlanmadığını bilmeden tüm AVM lerin açılma kararını verenler insan sağlığını hiçe sayıp suç işlemektedirler.

Kaynak : REHVA Federation of European Heating, Ventilation and Air Conditioning Associations

                TESKON Bildiriler

EK:1

Hangi ilde kaç AVM var 2020?
1. Adana 4 AVM – 2 milyon 220 bin 125 nüfus
2. Adıyaman 1 AVM – 624 bin 513 nüfus
3. Ağrı 1 AVM – 539 bin 657 nüfus
4. Afyon 3 AVM – 725 bin 568 nüfus
5. Aksaray 2 AVM – 402 bin 404 nüfus
6. Amasya 1 AVM – 337 bin 508 nüfus
7. Ankara 42 AVM – 5 milyon 503 bin 985 nüfus
8. Antalya 19 AVM – 2 milyon 426 bin 356 nüfus
9. Artvin 2 AVM – 174 bin 10 nüfus
10. Aydın 10 AVM – 1 milyon 97 bin 746 nüfus
11. Balıkesir 14 AVM – 1 milyon 226 bin 575 nüfus
12. Batman 1 AVM – 599 bin 103 nüfus
13. Bilecik 1 AVM – 223 bin 448 nüfus
14. Bingöl 1 AVM – 281 bin 205 nüfus
15. Bitlis 1 AVM – 349 bin 396 nüfus
16. Bolu 3 AVM – 311 bin 810 nüfus
17. Bursa 15 AVM – 2 milyon 994 bin 521 nüfus
18. Çanakkale 4 AVM – 540 bin 662 nüfus
19. Çankırı 1 AVM – 216 bin 362 nüfus
20. Çorum 1 AVM – 536 bin 483 nüfus
21. Denizli 6 AVM – 1 milyon 27 bin 782 nüfus
22. Diyarbakır 6 AVM – 1 milyon 732 bin 396 nüfus
23. Düzce 1 AVM – 387 bin 844 nüfus
24. Edirne 5 AVM – 411 bin 528 nüfus
25. Elazığ 2 AVM – 595 bin 638 nüfus
26. Erzincan 1 AVM – 236 bin 34 nüfus
27. Erzurum 3 AVM – 767 bin 848 nüfus
28. Eskişehir 5 AVM – 871 bin 187 nüfus
29. Gaziantep 6 AVM – 2 milyon 28 bin 563 nüfus
30. Giresun 2 AVM – 453 bin 912 nüfus
31. Hatay 4 AVM – 1 milyon 609 bin 856 nüfus
32. Isparta 2 AVM – 441 bin 412 nüfus
33. İstanbul 125 AVM – 15 milyon 67 bin 724 nüfus
34. İzmir 27 AVM – 4 milyon 320 bin 519 nüfus

35. Kahramanmaraş 2 AVM – 1 milyon 144 bin 851 nüfus
36. Karabük 3 AVM – 248 bin 14 nüfus
37. Karaman 1 AVM – 251 bin 913 nüfus
38. Kastamonu 1 AVM – 383 bin 373 nüfus
39. Kayseri 9 AVM – 1 milyon 389 bin 680 nüfus
40. Kırıkkale 2 AVM – 286 bin 602 nüfus
41. Kırklareli 3 AVM – 360 bin 860 nüfus
42. Kocaeli 10 AVM – 1 milyon 906 bin 391 nüfus
43. Konya 6 AVM – 2 milyon 205 bin 609 nüfus
44. Kütahya 2 AVM – 577 bin 941 nüfus
45. Malatya 2 AVM – 797 bin 36 nüfus
46. Manisa 5 AVM – 1 milyon 429 bin 643 nüfus
47. Mardin 2 AVM – 829 bin 195 nüfus
48. Mersin 7 AVM – 1 milyon 814 bin 468 nüfus
49. Muğla 11 AVM – 967 bin 487 nüfus
50. Nevşehir 2 AVM – 298 bin 339 nüfus
51. Ordu 2 AVM – 771 bin 932 nüfus
52. Osmaniye 1 AVM – 534 bin 415 nüfus
53. Sakarya 6 AVM – 1 milyon 10 bin 700 nüfus
54. Samsun 8 AVM – 1 milyon 335 bin 716 nüfus
55. Siirt 2 AVM – 331 bin 670 nüfus
56. Sivas 1 AVM – 646 bin 608 nüfus
57. Şanlıurfa 4 AVM – 2 milyon 35 bin 809 nüfus
58. Tekirdağ 7 AVM – 1 milyon29 bin 927 nüfus
59. Trabzon 3 AVM – 807 bin 903 nüfus
60. Tokat 1 AVM – 612 bin 646 nüfus
61. Uşak 2 AVM – 367 bin 514 nüfus
62. Van 2 AVM – 1 milyon 123 bin 784 nüfus
63. Yalova 2 AVM – 262 bin 234 nüfus
64. Yozgat 1 AVM – 424 bin 981 nüfus
65. Zonguldak 4 AVM – 599 bin 698 nüfus
TOPLAM – 436 AVM